Hành tây, hành ta, hành tím, tỏi tây,… đều là những thực vật thuộc họ Hành. Trong số đó, tỏi (danh pháp hai phần: Allium sativum) không chỉ được con người sử dụng làm gia vị và thuốc, mà còn có họ hàng với các loại cây kia. Đặc biệt, tỏi còn là một loài dễ trồng, phát triển nhanh chóng nếu được trồng trong thời tiết thuận lợi.
Phân Loại Tỏi
Tỏi gồm hai loại:
- Allium sativum var. ophioscorodon được coi là một loài riêng với tên gọi Allium ophioscorodon.
- Allium sativum var. sativum.
Gia Vị Tỏi
Tỏi không chỉ có tác dụng gia vị mà còn có giá trị dinh dưỡng. Chỉ với 100g tỏi tươi, bạn đã có thể cung cấp được:
- Năng lượng: 623 kJ (149 kcal)
- Đường: 1.00g
- Chất xơ: 2.1g
- Các loại vitamin như Vitamin A, Thiamine (B1), Riboflavin (B2), Niacin (B3), Pantothenic acid (B5), Vitamin B6, Folate (B9), và Vitamin C.
- Các chất khoáng như Canxi, Sắt, Magiê, Mangan, Phốt pho, Kali, Natri, Kẽm và Selen.
Tỏi có thể được sử dụng làm gia vị trong nhiều món ăn như nước chấm hay món rau xào. Bạn cũng có thể làm nước muối tỏi và ớt hoặc phi tỏi để sử dụng trong nấu ăn[^1^].
Cách Trồng Tỏi Tại Nhà
Bạn cũng có thể trồng tỏi ngay tại nhà bằng cách thực hiện các bước sau:
- Chuẩn bị vài củ tỏi từ chợ hoặc quầy bán rau.
- Tách từng tép tỏi nhẹ nhàng, tránh làm dập.
- Ngâm tép tỏi cho đến khi nẩy ít rễ.
- Gieo tỏi xuống đất, giữ khoảng cách từ 8 – 9 cm.
- Sau khoảng 140 ngày, cây tỏi sẽ ra hoa và lá. Chờ đến khi lá vàng ở ngọn thì thu hoạch củ tỏi.
Tỏi Việt Nam
Ở Việt Nam, có nhiều vùng đất nổi tiếng trồng tỏi như Lý Sơn, Phan Rang và gần đây nhất là Bắc Giang[^2^]. Huyện đảo Lý Sơn nổi tiếng với loại tỏi mồ côi, còn được gọi là tỏi một. Tỏi mồ côi có mùi thơm đặc trưng và được xem là loại “của hiếm” vì số lượng có hạn và giá thành cao[^3^]. Tỏi Phan Rang được trồng trên vùng đất cát, dưới ánh nắng và gió, tạo nên tép tỏi nhỏ, săn chắc. Còn ở Bắc Giang, đây là một vùng trọng điểm trong việc trồng tỏi nhờ điều kiện thiên nhiên và địa chất đặc biệt[^4^].
Tỏi không chỉ có tác dụng trong ẩm thực mà còn có nhiều công dụng khác như kháng sinh tự nhiên, tăng khả năng phòng ngừa ung thư, huyết áp cao và mỡ máu[^1^].
Hãy thưởng thức những món ăn thơm ngon với tỏi và khám phá các vùng đất trồng tỏi nổi tiếng tại Việt Nam!
Tham Khảo
- Tỏi ta Allium sativum tại Từ điển bách khoa Việt Nam
