Cây Ba Gạc là một loại thuốc được sử dụng trong Đông y, có tác dụng làm hạ huyết áp, tim đập chậm và an thần gây ngủ. Tên khác của cây này gồm La phu mộc, Ba Gạc lá to, Ba Gạc lá mọc vòng, San to, Lạc tọc, và nhiều hơn nữa.
Đặc điểm của cây Ba Gạc
- Cây Ba Gạc có thân cao 1-1,5m, nhẵn nhưng có những nốt sần màu lục xám.
- Lá của cây mọc vòng 3 (có khi 4-5), hình ngọn giáo dài từ 4-16 cm, rộng 1-3 cm, gốc thuôn, chóp nhọn.
- Hoa nhỏ, màu trắng, hình ống phình ở họng, mọc thành xim dạng tán kép dài 4-7cm.
- Quả dài, hình trứng, khi chín có màu đỏ tươi rồi chuyển sang tím đen.
- Cây Ba Gạc ra hoa từ tháng 3 đến tháng 12, có quả từ tháng 5 trở đi và ở vùng đồng bằng thì có hoa nở quanh năm.
Phân bố
Cây Ba Gạc mọc hoang ở các vùng núi Việt Nam như Hà Giang, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thanh Hóa, Lào Cai và còn phân bố ở Trung Quốc.
Thu hái và bảo quản
Rễ và vỏ rễ của cây Ba Gạc được thu hái vào mùa thu và đông. Sau khi rửa sạch đất, rễ cây được phơi hoặc sấy khô. Lưu ý bảo vệ lớp vỏ vì nó chứa nhiều hoạt chất.
Thành phần hóa học
Vỏ rễ của cây Ba Gạc chứa 2,64% alkaloid bao gồm Reserpin và Ajmalin. Cũng có một số loại alkaloid khác như Serpentin, Reserpinin, Ajmalicin, Rauvomitin và Canescin.
Tác dụng của cây Ba Gạc
Theo nghiên cứu của bộ môn Dược lý và Sinh lý Trường Đại học Y Dược Hà Nội, nước sắc cây Ba Gạc có tác dụng làm giảm huyết áp rõ rệt. Reserpin là một alkaloid quan trọng có trong cây Ba Gạc, có tác dụng điều trị huyết áp và an thần.
Cơ chế làm giảm huyết áp của thuốc là do giảm nguồn dự trữ chất truyền trung gian Noradrenalin trong các dây thần kinh giao cảm, làm chậm nhịp tim và giãn mạch máu dưới da.
Các công dụng khác của Reserpin bao gồm gây ức chế và trấn tĩnh cho thần kinh trung ương, thu nhỏ đồng tử mắt, tăng nhu động ruột và bài tiết phân, kích thích vỏ tuyến thượng thận giải phóng các corticoid, và gây an thần cho hệ thần kinh trung ương.
Điều chế và liều dùng
Các alkaloid trong cây Ba Gạc có thể được điều chế thành dạng viên nén hoặc thuốc tiêm. Chúng được sử dụng để điều trị cao huyết áp, loạn nhịp tim, đau đầu, mất ngủ và nhiều tình trạng khác.
Bài thuốc từ cây Ba Gạc
Rễ cây Ba Gạc được sử dụng để chiết xuất các thành phần như Reserpin, Serpentin, Ajmalicin, Rauvomitin và Canescin. Các dạng thuốc gồm viên nén, thuốc uống và thuốc tiêm.
Tổng kết
Cây Ba Gạc là một loại cây có tác dụng làm giảm huyết áp và tạo cảm giác an thần cho người dùng. Tuy nhiên, việc sử dụng cây Ba Gạc cần được thực hiện theo hướng dẫn của chuyên gia và kiêng kỵ trong một số trường hợp bệnh.
Để biết thêm thông tin về cây Ba Gạc và các vấn đề sức khỏe khác, hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn.
