Cây ráy, một loại cây dại phổ biến trong nhiều vùng đất ẩm thấp, không chỉ đơn thuần là một cây cỏ hoang mà còn có nhiều tác dụng chữa bệnh và lợi ích cho sức khỏe. Bài viết này sẽ tiết lộ những bí mật về cây ráy và cách sử dụng nó để chữa bệnh. Bạn sẽ không thể ngờ rằng cây dại này lại có những công dụng tuyệt vời trên sức khỏe!
Cây ráy: Những điều bạn cần biết
Tên gọi và phân loại
- Tên gọi khác: Dã vu, Ráy dại.
- Tên khoa học: Alocasia odora.
- Họ: Ráy (danh pháp khoa học: Araceae).
Đặc điểm của cây ráy
Cây ráy là một loại cây thân mềm, chiều cao từ 0.3 – 1.4m. Phần dưới của cây mọc bò và phần trên mọc thẳng đứng. Rễ của cây phát triển thành hình củ dài, được chia thành nhiều đốt ngắn và có vảy màu nâu. Lá cây ráy to, rộng từ 8 – 45cm và dài từ 10 – 50cm. Phiến lá có hình tim, mép nguyên hoặc hơi lượn, có cuống dài từ 15 – 120cm. Bông mọc ở phần gốc của cây, hoa cái mọc phía dưới và hoa đực mọc phía trên. Quả mọng, hình trứng và có màu đỏ khi chín.
Bộ phận dùng
Bộ phận của cây ráy được sử dụng để làm thuốc là củ ráy.
Phân bố
Cây ráy thường mọc hoang ở những vùng đất ẩm thấp và phân bố nhiều ở Việt Nam, Trung Quốc, Campuchia, Lào và châu Úc.
Thu hoạch – sơ chế
Khi cây ráy đã 2 – 3 năm tuổi, người ta sẽ đào cả cây lên và rửa sạch đất cát, sau đó cắt bỏ rễ con và cạo vỏ bên ngoài. Sau đó, cây ráy có thể được phơi khô hoặc dùng tươi. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng củ ráy có chất gây ngứa, vì vậy khi chế biến cây ráy cần sử dụng bao tay để tránh tình trạng ngứa ngáy và kích ứng da.
Bảo quản
Củ ráy nên được bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.
Thành phần hóa học
Hiện chưa có nhiều nghiên cứu về thành phần hóa học của củ ráy. Một số tài liệu ghi chúng ta đã biết rằng củ ráy có chứa tinh bột, một chất gây ngứa, xianua, đường, cumarin, flavonoid và saponin.
Cây ráy trong điều trị bệnh
Cây ráy được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh, tuy nhiên, hiện tại chỉ được sử dụng phổ biến trong dân gian và chưa được nghiên cứu một cách khoa học. Dưới đây là một số tác dụng của cây ráy và các bệnh mà nó thường được sử dụng để chữa trị:
- Chữa chàm (eczema).
- Điều trị cảm hàn.
- Giảm triệu chứng thống phong (gout).
- Chữa mụn nhọt ngoài da.
Cách dùng và liều lượng
Cây ráy có thể sử dụng dưới dạng sắc uống hoặc dùng ngoài. Liều dùng uống mỗi ngày là từ 10 – 20g.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây ráy
1. Bài thuốc chữa mụn nhọt
- Chuẩn bị: Củ nghệ 60g, củ ráy 80 – 100g.
- Thực hiện: Rửa sạch nguyên liệu và để ráo nước, sau đó cho dầu vừng vào và nấu nhừ. Khi chín, thêm ít sáp ong và dầu thông, khuấy cho tan và để nguội. Khi dùng, lấy 1 ít cao phết lên giấy bổi rồi dán lên mụn nhọt để hút mủ và giảm sưng tấy.
2. Bài thuốc chữa bệnh gút (thống phong) từ củ ráy
- Chuẩn bị: Chuối hột già (phơi khô) và củ ráy (xắt nhỏ, phơi khô và sấy vàng) mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Sắc uống các nguyên liệu trong ngày.
3. Bài thuốc chữa viêm đau nhức do viêm khớp dạng thấp
- Chuẩn bị: Lá lốt khô, chuối hột khô và củ ráy mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Sắc uống, dùng mỗi ngày 1 thang.
4. Bài thuốc trị ngứa do lá hắc
- Chuẩn bị: Củ ráy.
- Thực hiện: Cắt đôi rồi xát trực tiếp lên vùng da bị ngứa.
5. Bài thuốc trị bệnh cảm hàn, người sốt cao
- Chuẩn bị: Củ ráy tươi 1 củ.
- Thực hiện: Cắt đôi rồi dùng 1 nửa chà vào mu bàn tay và khắp lưng để hạ thân nhiệt. Nửa củ còn lại thái mỏng và sắc lấy 1 chén nước thuốc. Thực hiện bài thuốc 5 lần bệnh sẽ khỏi.
6. Bài thuốc chữa chàm (eczema)
- Chuẩn bị: Củ ráy tươi, 1 con bọ hung, diêm sinh 10g và 1 chén dầu lạc.
- Thực hiện: Khoét 1 lỗ trên củ ráy, sau đó đem bọ hung nước thành than, tán bột rồi trộn đều với 10g diêm sinh. Đổ 1 chén dầu lạc và bột thuốc vào chỗ khoét trên củ ráy và đun trong vòng 15 phút. Đợi dầu nguội, dùng lông gà sạch tẩm hỗn hợp rồi thoa lên vùng da bị chàm. Thực hiện 1 lần/ ngày liên tục trong 5 ngày vùng da sẽ hết ngứa và phục hồi nhanh chóng.
7. Bài thuốc trị viêm da cơ địa
- Chuẩn bị: Hồng đơn (rang khô) 30g, củ ráy 50g, dầu trẩu 250ml.
- Thực hiện: Rửa sạch củ ráy, thái mỏng rồi đun sôi với dầu trẩu. Khi củ ráy cháy đen thì bỏ bã và cho hồng đơn vào, khuấy đều và đun với lửa nhỏ cho đến khi hồng đơn chảy ra. Khi cao đang nóng thì phun nước vào để khử độc tố trong cao. Rửa sạch vùng da cần điều trị và thoa cao lên da 1 lần/ ngày.
8. Bài thuốc chữa bệnh gút
- Chuẩn bị: Khổ qua 1g, tỳ giải 2g, củ ráy 4g và chuối hột rừng 3g.
- Thực hiện: Sắc uống các nguyên liệu thành 2 – 3 lần uống trong ngày.
9. Bài thuốc chữa chứng cao huyết áp do bệnh thận hoặc do béo phì
- Chuẩn bị: Chuối hột sắp chín và củ ráy.
- Thực hiện: Cho củ ráy gọt vỏ, thái lát mỏng và ngâm với nước gạo trong 3 giờ, sau đó rửa sạch, phơi khô và sao với lửa nhỏ. Chuối hột đem cắt lát mỏng, phơi khô và sao qua. Lấy 1/3 nắm củ ráy và 1 nắm chuối hột sắc với 1 lít nước cho đến khi còn 1 chén nước và chia thành 2 lần uống trong ngày.
10. Bài thuốc chữa đau nhức gân xương do bệnh tê thấp
- Chuẩn bị: Đương quy, củ ráy mỗi thứ 8g, ráng bay 10g, bạch chỉ 6g, thổ phục linh 20g.
- Thực hiện: Sắc uống, dùng hết trong ngày.
Những lưu ý khi sử dụng cây ráy để chữa bệnh
- Không sử dụng cho người có tình trạng hư hàn.
- Tránh nhầm lẫn với cây bạc hà (cây khoai môn).
- Cần thận trọng khi chế biến cây ráy vì có chất gây ngứa.
- Trước khi áp dụng bài thuốc uống từ cây ráy, nên tham khảo ý kiến bác sĩ vì củ ráy có chất gây ngứa có thể kích thích niêm mạc cổ họng và miệng.
Kết
Cây ráy, một loại cây dại phổ biến, không chỉ là một loại cây cỏ hoang. Đằng sau sự dại dột ấy là những bí mật về tác dụng chữa bệnh và lợi ích cho sức khỏe mà ít người biết đến. Cây ráy thực sự là một quà tặng tự nhiên vô cùng quý giá mà chúng ta nên khám phá và tận dụng. Nếu bạn đang tìm kiếm những liệu pháp tự nhiên để chữa bệnh, hãy thử cây ráy và trải nghiệm những công dụng kỳ diệu mà nó mang lại.
Hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn để biết thêm thông tin về cây ráy và các sản phẩm thảo dược khác để chăm sóc sức khỏe của bạn.
