Ngày nay, củ mài (hoài sơn) là một thảo dược quen thuộc với nhiều người. Với công dụng bồi bổ, tốt cho sức khỏe, nó đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ rất lâu. Nhưng bạn đã biết gì về hoài sơn (củ mài) và những lợi ích mà nó mang lại cho sức khỏe của con người? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Hoài Sơn Là Gì?
Hoài sơn, hay còn được biết đến với tên là củ mài, củ chụp hay khoai mài, là một loại cây mọc hoang có nhiều tác dụng với sức khỏe. Nó thường được tìm thấy ở rừng các tỉnh miền núi phía bắc, đặc biệt tập trung ở Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh và Quảng Ninh. Trên thế giới, hoài sơn có mặt ở khu vực Đông và Đông Nam Á.
Hoài sơn có hình thái đặc trưng là loài thảo dược dây leo, thân nhẵn, hơi góc cạnh, màu hồng. Lá hình tim, mọc so le. Hoa mọc thành cụm bông, màu vàng.
Bộ phận được sử dụng của hoài sơn là rễ củ, mọc đơn độc hoặc từng đôi, thường ăn sâu vào đất khó đào và có thể dài đến hàng mét. Mặt ngoài của củ có màu xám nâu, bên trong có bột màu trắng. Phần trên mặt đất ở kẽ lá đôi khi có những củ con nhỏ.
Hoài sơn được thu hái từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, khi phần cây trên mặt đất đã lụi. Sau thu hoạch, hoài sơn được rửa sạch, gọt vỏ, phơi hoặc sấy khô để dùng dần. Sau khi chế biến, hoài sơn có hình trụ tròn dài từ 8 – 20 cm, đường kính 1 – 3 cm, mặt ngoài trắng hay ngà vàng, vết bẻ có nhiều bột, không có xơ, rắn chắc và không mùi vị.
Sau khi thu hoạch và chế biến, hoài sơn cần được bảo quản ở nơi khô ráo thoáng mát để tránh ẩm mốc và sâu bọ.
Thành Phần Hóa Học Của Hoài Sơn
Trong hoài sơn, có chứa tinh bột (63,25%), lipid (0,45%), protein (6,75%), và 2 – 2,8% chất nhầy. Ngoài ra, hoài sơn còn chứa các thành phần khác như dioscin, allantoin, saponin có nhân sterol, cholin cùng hàng loạt các axit amin, các men oxy hóa, vitamin C và nhiều nguyên tố vi lượng khác.
Tác Dụng Của Hoài Sơn Đối Với Sức Khỏe
Trong Y Học Cổ Truyền
Theo y học cổ truyền, hoài sơn được biết đến với các tác dụng bổ thận, bổ phổi, mạnh tỳ vị, tân sinh dịch, và giữ sinh khí. Nó có thể được sử dụng để điều trị các bệnh như tiêu hóa kém, tả lỵ lâu ngày, suy nhược cơ thể, ho lâu ngày yếu mệt, đái rắt, đái tháo miệng khát, di tinh và phụ nữ khí hư.
Trong Y Học Hiện Đại
Trong y học hiện đại, hoài sơn đã được sử dụng để trị các bệnh sau:
- Suy sinh dưỡng, suy nhược cơ thể
- Hỗ trợ tiêu hóa, chữa bệnh khó tiêu
- Tăng cường tuần hoàn máu
- Hỗ trợ kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường
Liều Dùng Của Hoài Sơn
Theo dược điển Việt Nam V, hoài sơn có thể được dùng với lượng 12 – 30g/ngày, ở dạng thuốc sắc hay thuốc bột. Riêng đối với các sản phẩm có hoài sơn phân liều sẵn như viên nang, viên nén, bạn cần tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn về sức khỏe.
Lưu Ý Khi Dùng Hoài Sơn
Để sử dụng hoài sơn an toàn và hiệu quả, bạn nên lưu ý các điều sau đây:
- Nếu bạn đang dùng thuốc, đặc biệt là thuốc mãn tính, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng hoài sơn thường xuyên.
- Hoài sơn có tác dụng giống như một loại hormone nhẹ, nên nếu bạn đang dùng thuốc có nguồn gốc từ hormone như thuốc tránh thai, corticoid, hãy lưu ý khi dùng hoài sơn cùng với các loại thuốc này.
- Phụ nữ bị bệnh u xơ tử cung, u nang buồng trứng và các vấn đề liên quan cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng hoài sơn.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về hoài sơn – một thảo dược tuyệt vời và những tác dụng mà nó mang lại cho sức khỏe con người. Hãy trân trọng và tận dụng các sản phẩm từ hoài sơn để bổ sung sức khỏe của bạn.
Nguồn: thuocdantoc, suckhoedoisong, Dược điển Việt Nam V
