Củ niễng, hay còn được gọi là niễng, không chỉ là một loại rau thường được sử dụng trong nhiều món ăn quen thuộc mà còn là một vị thuốc có nhiều tác dụng lợi cho sức khỏe. Niễng được sử dụng để giải khát, lợi tiểu, giải say rượu, kích thích tiêu hóa, giảm đau và hỗ trợ điều trị đái tháo đường, viêm tuyến tiền liệt, và nhiều tác dụng khác.
Đặc điểm sinh thái của củ niễng
Củ niễng là một loại cây thân thảo sống lâu năm, thường mọc chìm dưới nước hoặc chỗ có nhiều bùn. Thân rễ phát triển mạnh, thân đứng thẳng, có thể cao khoảng 1 – 2 m, phân thân dưới xốp, to. Lá của cây niễng phẳng, hình dải, thuôn, dài khoảng 30 – 70 cm, chiều rộng khoảng 2 – 3 cm. Hoa của cây niễng hình chùy, hẹp, dài khoảng 30 – 50 cm.
Công dụng và tác dụng của củ niễng
Củ niễng được sử dụng tươi, không cần chế biến sơ chế. Đặc điểm hóa học của củ niễng bao gồm muối khoáng, protid, glucid, protein, lipid, cholesterol, carbohydrate, canxi, kali, natri, photpho, magne, selen, kẽm, sắt, carotene, pantothenic acid, niacin, folacin, và nhiều loại vitamin khác.
Vị thuốc niễng có vị ngọt, béo, mùi thơm, không chứa độc tố. Theo y học hiện đại, củ niễng có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh xơ vữa động mạch và cao huyết áp, đa xơ cứng gan và ure máu cao, viêm ruột, đau dạ dày, tăng tiết sữa, thông sữa, làm trắng da và giữ ẩm cho da. Theo y học cổ truyền, củ niễng có tác dụng giải say rượu, lợi tiểu, giải phiền khát, chữa táo bón, kiết lỵ, và dùng cho các trường hợp ruột nóng.
Một số món ăn và bài thuốc từ củ niễng
Củ niễng có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng. Một số món ăn và bài thuốc từ củ niễng bao gồm:
-
Chữa táo bón: Sử dụng củ niễng tươi, khoai lang, thịt nạc xào chín, nêm gia vị. Người bệnh táo bón nên ăn liên tục trong 3 – 5 ngày để chấm dứt tình trạng táo bón.
-
Chữa kiết lỵ: Sử dụng củ niễng, lá mơ lông, trứng gà. Dùng ăn liên tục 6 – 10 ngày sẽ khỏi kiết lỵ.
-
Điều trị đái tháo đường: Sử dụng củ niễng, gạo tẻ, thịt lợn, nấm hương. Niễng và cà rốt thái lát, chần sơ qua nước sôi. Đun nóng chảo dầu, phi hành tỏi gừng cho thơm, sau đó cho thịt, niễng, cà rốt vào xào chín, thêm gia vị vừa ăn là có thể sử dụng được.
-
Thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị viêm tuyến tiền liệt: Sử dụng củ niễng, thịt nạc, cà rốt, gừng tươi. Xào chín các nguyên liệu với gia vị vừa ăn là có thể sử dụng được.
Lưu ý khi sử dụng củ niễng
Mặc dù củ niễng có nhiều tác dụng hỗ trợ cho sức khỏe, nhưng có một số người không nên sử dụng củ niễng, bao gồm những người bị sỏi đường tiết niệu, tỳ vị hư hàn, dương suy hoạt tinh, và đau bụng tiêu chảy thường xuyên. Ngoài ra, không nên sử dụng niễng kết hợp với mật ong.
Củ niễng, với ứng dụng đa dạng và tác dụng lợi cho sức khỏe, là một nguyên liệu quý giá trong ẩm thực và y học truyền thống.
