Củ ráy, một nguyên liệu quen thuộc trong nền văn hóa ẩm thực của người dân miền quê Việt Nam. Dù ít được sử dụng trong ẩm thực thường ngày, nhưng củ ráy lại sở hữu một sức mạnh đặc biệt trong việc chữa bệnh xương khớp. Hãy cùng tìm hiểu về cách sử dụng hiệu quả củ ráy trong bài viết này!
Cách nhận biết của củ ráy
Củ ráy là bộ phận của cây ráy, được biết đến với tên gọi khác như dã vu hay khoai sáp. Củ ráy có hình dáng tương đối giống với củ khoai sọ, nhưng lớn hơn kích thước của cổ tay người lớn và gây ngứa khi tiếp xúc với da. Cây ráy thường mọc dại trong rừng rậm hoặc ở những nơi ẩm thấp như ven sông suối, ao hồ.
Đặc điểm của cây củ ráy
Cây củ ráy có hình dáng ngoại lồ khá giống với cây dọc mùng, điều này đã khiến nhiều người nhầm lẫn giữa hai loại cây này. Dưới đây là một số đặc điểm đặc trưng của cây củ ráy:
- Thân cây: Cây ráy có thân bẹ, chiều cao từ 0,3 đến 1,4m, có thể phát triển lên đến 5m. Phần trên của cây thẳng đứng, phần dưới sát gốc thì bò trên mặt đất.
- Củ: Củ ráy có vỏ màu vàng nâu, có hình dạng tương tự củ khoai sọ nhưng lớn hơn. Củ ráy là thành phần chính được sử dụng để làm thuốc.
- Lá: Lá cây ráy có hình trái tim, kích thước lớn, chiều dài từ 10 – 50cm, chiều rộng từ 8 – 45cm, cuống lá rất dài.
- Hoa: Cây ráy thường ra hoa vào tháng 1 – 5 hàng năm, hoa cái ở phía gốc và hoa đực ở phía trên. Bông mo có màu xanh hoặc xanh vàng, có hình thuyền.
- Quả: Quả mọng hình trứng, mọc xung quanh mo và có màu đỏ khi chín.
Bộ phận dùng, thu hái, sơ chế và bảo quản
Thành phần chính của cây ráy được sử dụng trong các phương thuốc điều trị xương khớp chính là củ ráy. Khi cây ráy phát triển hoàn thiện sau 2-3 năm, bạn có thể thu hoạch cả cây, làm sạch đất cát và bụi bẩn, sau đó tách củ ráy ra để sử dụng.
Củ ráy có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô. Tuy nhiên, khi thu hoạch và sơ chế củ ráy, hãy đảm bảo đeo bao tay để tránh kích ứng da. Củ ráy chứa thành phần canxi oxalat có thể gây ngứa và khó chịu.
Củ ráy có tác dụng trong điều trị bệnh?
Củ ráy là một liều thuốc cổ truyền với nhiều công dụng. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng củ ráy chứa nhiều thành phần có lợi cho xương khớp, ví dụ như canxi oxalate, vitamin D2 và các chất dinh dưỡng khác.
Canxi oxalate giúp hỗ trợ sự phát triển của xương và duy trì khối lượng xương cao nhất ở tuổi trưởng thành. Vitamin D2 tăng khả năng hấp thu canxi cho cơ thể và được sử dụng trong điều trị và phòng ngừa các rối loạn xương khớp như còi xương, nhuyễn xương. Ngoài ra, củ ráy còn chứa các chất dinh dưỡng khác như tinh bột, protein và vitamin A.
Theo y học cổ truyền, củ ráy có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu, bình suyễn và trị các bệnh về xương khớp. Ngoài ra, củ ráy còn hỗ trợ trong việc điều trị các bệnh ngoài da và cảm lạnh.
Cách dùng và liều dùng củ ráy
Có nhiều cách sử dụng củ ráy, phổ biến nhất là sắc thành thuốc uống. Bạn cũng có thể ngâm củ ráy vào rượu, tán bột hoặc chế biến thành cao dán để điều trị các bệnh ngoài da.
Tuy nhiên, hãy chú ý chế biến và sử dụng củ ráy đúng cách để tránh kích ứng da. Liều dùng thích hợp là từ 10 – 20g củ ráy mỗi ngày. Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng củ ráy.
Với những thành phần dinh dưỡng tuyệt vời và tính năng chữa bệnh đặc biệt, củ ráy đã được sử dụng rộng rãi trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý xương khớp như gout và đau nhức xương khớp.
1. Chữa gout bằng củ ráy
Củ ráy chứa các chất chống viêm và chất chống oxi hóa tự nhiên, giúp giảm viêm và đau gout. Củ ráy cũng có chứa kali, một khoáng chất có thể loại bỏ axit uric qua thận, giảm nguy cơ tái phát bệnh gout.
Cách dùng củ ráy chữa gout như sau:
- Chuẩn bị củ ráy từ 1 năm tuổi trở lên và chuối hột.
- Cạo vỏ củ ráy, rửa sạch và phơi khô. Rửa sạch chuối hột và phơi khô.
- Xay nhỏ củ ráy và chuối hột. Bảo quản hỗn hợp này trong lọ thủy tinh.
- Mỗi lần dùng, lấy một thìa cà phê hỗn hợp và hòa tan với nước ấm. Uống hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và tối. Kết quả điều trị sẽ hiệu quả sau khoảng một tháng.
2. Củ ráy chữa đau nhức xương khớp
Củ ráy chứa nhiều chất dinh dưỡng như protein, vitamin, khoáng chất và chất xơ, có tác động tích cực đến sức khỏe xương khớp. Hơn nữa, củ ráy còn chứa các chất chống viêm và chất chống oxi hóa tự nhiên, giúp giảm viêm và đau trong các bệnh liên quan đến xương khớp.
Để sử dụng củ ráy chữa các bệnh xương khớp, bạn cần chuẩn bị củ ráy và rượu 40°.
Thực hiện và sử dụng như sau:
- Cạo vỏ củ ráy, rửa sạch và ngâm củ ráy trong rượu theo tỉ lệ 3kg củ ráy với 7 lít rượu.
- Ngâm củ ráy trong rượu trong 3 tháng. Mỗi lần dùng, lấy một ly nhỏ trước bữa ăn. Lưu ý không sử dụng bình nhựa để ngâm rượu trong thời gian dài.
3. Củ ráy chữa bệnh mụn nhọt
Củ ráy có tính chất kháng viêm và kháng khuẩn tự nhiên. Việc sử dụng củ ráy đúng cách có thể giúp giảm viêm, giảm đau và kiểm soát vấn đề viêm da và mụn nhọt. Củ ráy còn có khả năng làm sạch da, thông thoáng nang lông và giảm tắc nghẽn.
Cách sử dụng củ ráy chữa mụn nhọt như sau:
- Chuẩn bị 80 – 100g củ ráy, 60g củ nghệ, dầu vừng, dầu thông và sáp ong.
- Nấu củ ráy và củ nghệ với nhau đến khi nhừ. Thêm dầu vừng và sáp ong, khuấy đều.
- Áp dụng hỗn hợp lên vùng da bị mụn nhọt để giảm sưng và mủ hiệu quả.
Lưu ý: Các bài thuốc từ củ ráy chỉ mang tính tham khảo, chưa được kiểm chứng khoa học về kết quả điều trị.
Dù củ ráy là một phương thuốc hiệu quả, để đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu quả chữa bệnh, cần lưu ý những điều sau:
- Không sử dụng củ ráy cho người có trạng thái hư hàn.
- Để tránh kích ứng da, hãy đeo bao tay khi chế biến củ ráy. Củ ráy tươi có chứa canxi oxalate có thể gây ngứa và kích ứng da.
- Tuyệt đối không ăn củ ráy tươi trước khi chế biến. Củ ráy tươi có chứa sapotoxin gây tê rát miệng, lưỡi và cổ họng.
- Nếu ăn nhầm củ ráy và cảm thấy ngứa họng, hãy ngậm đường hoặc muối để làm giảm ngứa.
- Để làm giảm ngứa, củ ráy có thể ngâm qua nước vo gạo.
- Do mỗi người có cơ địa khác nhau, nên cẩn thận theo dõi phản ứng khi sử dụng củ ráy. Nếu gặp phản ứng dị ứng, cần ngừng sử dụng ngay lập tức.
- Trước khi sử dụng củ ráy chữa xương khớp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đã hiểu thêm về củ ráy và cách sử dụng hiệu quả để chữa bệnh xương khớp. Nếu có thắc mắc, hãy liên hệ với chúng tôi tại www.lrc-hueuni.edu.vn để được tư vấn từ đội ngũ chuyên gia hàng đầu.
