Chào các bạn! Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cây khổ sâm, một loại thực vật có những tác dụng tuyệt vời trong việc chăm sóc sức khoẻ. Cây khổ sâm, còn được biết đến với các tên gọi khác như cây khổ sâm cho lá, khổ sâm Bắc Bộ, cây cù đèn hay cây co chạy đón. Tên khoa học của nó là Folium Crotonis tonkinensis, thuộc họ thầu dầu.
Tìm Hiểu Về Cây Khổ Sâm
Cây khổ sâm là dạng cây bụi, nhỏ, cao khoảng 1 – 1.2m. Cành cây non mảnh, lá mọc so le, có khi mọc đối xứng hoặc mọc thành vòng gồm 3-6 lá. Lá của cây khổ sâm có hình mũi mác, dài khoảng 5 – 6cm, rộng 2 – 3cm, mép lá nguyên. Hai mặt lá có lông hình khiên, mặt trên màu xanh lá, mặt dưới màu trắng bạc óng ánh như lá nhót. Cây khổ sâm thường ra hoa vào tháng 5-8.
Cây khổ sâm được tìm thấy nhiều ở các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và cũng ở Việt Nam, nơi cây này phân bố ở một số tỉnh thuộc biên giới Việt – Trung.
Bộ Phận Dùng Của Cây Khổ Sâm
Bộ phận được sử dụng trong y học là lá và cành của cây khổ sâm. Lá có màu lục xám mặt trên và màu trắng bạc mặt dưới. Cành và lá có thể được sử dụng nguyên lá hoặc cắt thành từng mẩu nhỏ, trộn với một số đoạn cành hoặc ngọn cây non có hoa, quả.
Tác Dụng Của Cây Khổ Sâm
Dược liệu từ lá cây khổ sâm được đánh giá cao về các tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn và hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoại da như viêm đại tràng, nấm da. Ngoài ra, khổ sâm còn hỗ trợ tăng lưu lượng máu động mạch vành, ngăn ngừa thiếu máu cơ tim, giảm nguy cơ rối loạn nhịp tim. Lá khổ sâm cũng giúp long đờm, bổ phế cho các trường hợp ho dai dẳng, ho có đờm và giảm triệu chứng bệnh hen suyễn.
Một Số Vị Thuốc Từ Cây Khổ Sâm
Dưới đây là một số bài thuốc từ cây khổ sâm mà bạn có thể tham khảo:
- Điều trị bệnh viêm đại tràng: Lấy 20g lá khổ sâm nấu với nước và dùng trong buổi sáng, kết hợp với ăn trứng gà lá mơ lông tía hàng ngày.
- Chữa bệnh kiết lỵ, đau bụng đi ngoài: Bài thuốc 1: dùng lá khổ sâm và lá phèn đen nấu lấy nước uống. Bài thuốc 2: lá khổ sâm, rau sam, cỏ sữa, nhọ nồi, lá mơ lông, chuẩn bị mỗi vị 10g. Đem tất cả sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
- Chữa đau bụng không rõ nguyên nhân: Lấy 1 nắm lá khổ sâm nhai trực tiếp với 1 vài hạt muối, có thể dùng thêm gừng để hạn chế tình trạng nôn do không quen sử dụng.
- Chữa đau bụng sau khi ăn, đầy bụng, khó tiêu: 30g lá khổ sâm và 30g dây ngấy hương đem phơi khô. Sau đó cho hết dược liệu vào ấm, thêm 3 lát gừng, sắc thành nước uống hàng ngày.
- Chữa khắp mình nổi mẩn ngứa, muốn gãi luôn: chuẩn bị lá cây khổ sâm, kinh giới, lá đắng cay và lá trầu không, dùng tất cả nấu nước xông và tắm rửa.
- Chữa vẩy nến: chuẩn bị khổ sâm, huyền sâm, kim ngân và sinh địa mỗi vị 15g, thêm 10g quả ké, tất cả đem tán bột rồi uống hàng ngày.
- Chữa viêm loét dạ dày tá tràng: chuẩn bị lá khổ sâm, bồ công anh, nhân trần mỗi vị 12g; lá khôi, chút chít mỗi vị 10g. Tất cả đem tán thành bột và pha với nước đun sôi, khuấy đều và uống.
- Bài thuốc mát ruột, cầm lỵ, chảy máu: 15g khổ sâm, 10g bạch thược, 12g cát cánh, 6g mộc hương, 8g thăng ma. Uống mỗi ngày 4 lần, mỗi lần 6g với nước ấm.
- Chữa đau dạ dày: chuẩn bị 12g lá khổ sâm, 50g lá khôi, 20g lá bồ công anh. Tất cả đem sắc cùng nước đến khi còn chừng 200ml. Chia thành 2-3 lần uống trong ngày.
- Chữa khắp mình nổi mẩn ngứa: lấy lá khổ sâm, lá trầu không và lá đắng cay đem nấu lấy nước xông và tắm rửa.
- Trị tử cung sa: dùng 10g khổ sâm, 25g phèn phi, 10g bồ công anh, 10g thổ phục linh. Tất cả đem sắc lấy nước rửa âm đạo.
- Trị âm đạo lở ngứa: chuẩn bị khổ sâm, phòng phong, lộ phong phòng, chích thảo mỗi thứ một lượng bằng nhau, đem sắc lấy nước rửa âm đạo.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Cây Khổ Sâm
- Không dùng khổ sâm cho bệnh nhân tỳ vị hư nhược.
- Không dùng kết hợp đồng thời khổ sâm và lê lô.
- Trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú chỉ nên dùng với lượng thấp và phải có sự đồng ý từ bác sĩ trước khi dùng.
Trên đây là những thông tin về cây khổ sâm, một loại cây phổ biến và có nhiều tác dụng có lợi cho sức khoẻ. Tuy nhiên, đừng tự ý sử dụng hoặc nghe theo các bài thuốc kinh nghiệm. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và sử dụng đúng liều lượng để đảm bảo an toàn và đạt kết quả điều trị tốt nhất.
Xem thêm tại www.lrc-hueuni.edu.vn.
