Mô tả
Cây óc chó là một loài cây to, sống lâu năm, cao đến 20 m. Mỗi động thái lá khẻ gồm 5-9 lá chét, to dần về phía đầu, gốc tròn, đầu hơi nhọn, mép nguyên. Hoa có màu lục vàng, lá đài và cánh hoa rất nhỏ. Quả hạch có vỏ dày và có phần hoá gỗ, nhân có nhiều rãnh nhăn nheo trông như khối óc chứa nhiều dầu béo. Cây óc chó chỉ được trồng ở Việt Nam từ Trung Quốc.
Phân bố và sinh thái
Cây óc chó chủ yếu phân bố ở vùng ôn đới ấm và vùng nhiệt đới núi cao. Ở Việt Nam, loài cây này được trồng ở các tỉnh miền núi và trung du phía bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Tuyên Quang và Phú Thọ. Cây óc chó thích nghi với điều kiện khí hậu mát và ẩm quanh năm, rụng lá vào mùa đông và ra hoa quả nhiều hàng năm.
Cách trồng
Óc chó không kén đất và thường được trồng trong vườn, ven đường và bìa rừng. Cách trồng cây gồm đào hố, bón phân chuồng và tưới giữ ẩm cho đến khi cây hồi phục. Cây không cần chăm sóc đặc biệt và nên bón thúc phân hàng năm.
Công dụng
Cây óc chó có nhiều bộ phận có công dụng trong y học. Hạt óc chó được sử dụng làm thuốc bổ và chữa trị nhiều bệnh như ho, hen, suyễn, lưng đau mỏi, chân yếu và trĩ. Lá óc chó có tác dụng sát trùng và hồi phục chức năng cơ thể. Dầu óc chó được dùng để chữa bỏng, lở chàm và nhuộm tóc đen. Ngoài ra, lá và vỏ quả óc chó cũng có tác dụng hồi phục chức năng và sát trùng.
Tính vị, công năng
Óc chó có vị ngọt, hơi chát và tính ấm. Cây có tác dụng bổ gan thận, mạnh lưng gối, thu liềm phổi, hạ suyễn, cố thận và sáp tinh.
Bài thuốc có óc chó
-
Chữa người già yếu ho, khó ngủ: Sử dụng óc chó (bỏ vỏ), hạnh nhân (bỏ vỏ và đầu nhọn), gừng tươi, giã nát trộn đều và làm viên to bằng hạt ngô. Uống 1-2 viên trước khi đi ngủ.
-
Thuốc bổ, chữa đau lưng, mỏi gối: Sử dụng nhân hạt óc chó, bổ cốt chi, đổ trọng, giã nhỏ và chế thành viên. Uống 5 g, 3 lần mỗi ngày.
-
Chữa thận lạnh, đau buốt ngang lưng, mệt mỏi liệt dương, đái són, đái dắt, tiết tinh: Sử dụng nhân hạt óc chó, ba kích, ích trí nhân ô dược, cẩu tích, sắc uống theo hướng dẫn.
-
Chữa khí hư: Sử dụng lá óc chó tươi, sao vàng, sắc với nước và dùng thụt rửa âm đạo.
-
Chữa trẻ con chốc đầu: Sử dụng óc chó (cả vỏ), thiêu tồn tính để nguội, thêm nửa phần khinh phấn, trộn đều, tán nhỏ và hòa với dầu thầu đầu để bôi lên chỗ chốc đầu đã rửa sạch bằng nước trầu không hay nước bạch đồng nữ.
-
Chữa vết thương đau nhức: Sử dụng nhân hạt óc chó, giã nhỏ và hòa với rượu uống, sau đó bôi lên vết thương.
-
Chữa hen suyễn ở người cao tuổi và đái ra cát sỏi: Sử dụng nhân óc chó, giã nhỏ và nấu cháo ăn thường xuyên.
Hãy tận hưởng những công dụng tuyệt vời của cây óc chó và trải nghiệm sức sống và sức khỏe mà nó mang lại. Để biết thêm thông tin, truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn.
