Những ai đã từng nghe đến cây Mạn Kinh Tử chắc hẳn cũng biết về sức mạnh huyền bí của loài cây này. Mạn Kinh Tử thuộc loại cây nhỏ, cao khoảng 1 mét, với cành non có 4 cạnh được phủ lớp lông mềm. Lá cây kép có 3 lá chét hoặc lá đơn, mặt trên lá nhẵn và mặt dưới có nhiều lông nhỏ, màu trắng bạc. Hoa mọc thành chùm xim ở đầu cành hoặc phía dưới cuống lá, mang tone màu lơ nhạt. Quả của cây có hình cầu nhỏ, màu xám bên ngoài và phủ lớp phấn màu trắng tro, nhẹ nhàng và có mùi thơm đặc trưng [^1^].
Ngoài tên gọi Mạn Kinh Tử, cây còn được biết đến với các tên khác như Mạn Kinh Thực, Quan Âm, Kinh Tử, Từ Bi Biển, Đẹn Ba Lá. Cây Mạn Kinh Tử là quả chín của cây Mạn Kinh hay Mạn Kinh Lá Đơn (Vitex trifolia L.), thuộc họ Cỏ Roi Ngựa. Mạn Kinh Tử chứa tinh dầu, flavonoid, acid vanilic và nhiều chất khác, mang lại những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe theo quan niệm Đông y. Vị thuốc này có tác dụng sơ tán phong nhiệt, thanh lợi đầu mắt, đặc biệt là vào các kinh can, vị và bàng quang. [^1^]
Mạn Kinh Tử và những bí quyết về dược lý
Khi quả chín, người ta thu hái về, phơi khô hoặc sấy khô ở nhiệt độ không quá 60°C để làm thuốc. Mạn Kinh Tử chứa tinh dầu và một số thành phần chủ yếu khác như camphen, α-pinen, β-pinen, diterpen alcol, terpenylaxetat. Ngoài ra, cây còn chứa flavonoid casticin, vitamin A và alcaloid. Dịch sắc và dịch chiết cồn của cây thuốc có tác dụng với các chủng vi khuẩn gram dương. Đặc biệt, nó có tác dụng ức chế tụ cầu vàng Staphylococcus aureus [^1^].
Khám phá những tác dụng chữa bệnh của Mạn Kinh Tử
Mạn Kinh Tử đã được chứng minh có tác dụng trị cảm mạo phong nhiệt, sốt cao, đau đầu, đau vùng thái dương, đau nhức trong hốc mắt, hoa mắt, chóng mặt và cao huyết áp. Ngay cả trong trường hợp không bị cảm mạo nhưng có đau đầu, thuốc vẫn phát huy tác dụng tuyệt vời. Liều dùng khuyến nghị là từ 6-12g, có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, bột hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Tuy nhiên, những người huyết hư gây đau đầu nên sử dụng Mạn Kinh Tử cẩn thận, vì thuốc có tính thăng tán [^1^].
Mạn Kinh Tử và những chứng, bệnh thường gặp
Cùng khám phá một số chứng, bệnh thường được điều trị bằng Mạn Kinh Tử và các vị thuốc kết hợp:
- Cảm nhiệt, đau đầu, đau mắt đỏ: Mạn Kinh Tử 16g, Cúc Hoa, Chi Tử mỗi vị 12g, Kinh Giới 10g, Xuyên Khung 4g. Làm thuốc sắc và sử dụng mỗi ngày 1 thang [^1^].
- Thiên đầu thống hoặc đau nửa đầu: Mạn Kinh Tử 10g, Cúc Hoa 8g, Xuyên Khung 4g, Tế Tân, Bạch Chỉ mỗi vị 3g. Sắc ngày một thang và chia thành 3 lần uống [^1^].
- Mắt đau sưng đỏ, có màng che, chói mắt: Mạn Kinh Tử 12g, Thảo Quyết Minh, Xa Tiền Tử, Sung Úy Tử (hạt ích mẫu) lượng bằng nhau (10-12g). Dùng dưới dạng thuốc bột, mỗi lần 8-10g, sử dụng 2 lần trong ngày [^1^].
- Chứng nhức đầu do phong nhiệt, váng đầu mờ mắt: Mạn Kinh Tử 12g, Cúc Hoa 12g, Xuyên Khung 6g, Phòng Phong 12g, Khương Hoạt 6g, Thạch Cao Sống 20g, Toàn Phúc Hoa 12g, Chỉ Xác 8g, Cam Thảo 4g. Sắc uống [^1^].
- Đau đầu do phong thấp: Khương Hoạt 8g, Độc Hoạt 12g, Cảo Bản 12g, Phòng Phong 12g, Xuyên Khung 8g, Mạn Kinh Tử 12g, Cam Thảo 5g. Sắc uống [^1^].
- Đau đầu do cảm dương hóa phong, huyết nhiệt thượng xung: Linh Dương Giác 6g, Câu Đằng 12g, Tang Diệp 12g, Bối Mẫu 10g, Sinh Địa 16g, Cúc Hoa 12g, Bạch Thược 12g, Cam Thảo 4g, Trúc Nhự Tươi 20g, Phục Thần 12g, Mạn Kinh Tử 10g, Thảo Quyết Minh 12g. Sắc uống [^1^].
Kiêng kỵ: Nếu bạn là người huyết hư gây đau đầu và đau mắt đỏ, hãy sử dụng Mạn Kinh Tử cẩn thận [^1^].
Đến với chúng tôi tại www.lrc-hueuni.edu.vn để khám phá thêm nhiều bí quyết chăm sóc sức khỏe tự nhiên khác. Hãy tìm hiểu và trải nghiệm những điều tuyệt vời mà Mạn Kinh Tử mang đến cho cuộc sống của bạn!
Chú thích: Bài viết trên được tham khảo từ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh [^1^].
