Rễ riềng, hay còn được biết đến với tên gọi khác là Cao lương khương, kìm sung, riềng gió, phong khương, lương khương, tiểu lương khương, có khá (Thái), là một dược liệu được sử dụng trong Đông y. Với tác dụng chữa tiêu chảy, đau dạ dày, tiêu hóa kém, viêm họng, hắc lào, lang ben, riềng đã trở thành một trong những cây thuốc quan trọng trong y học cổ truyền.
Mô tả về cây riềng
Đặc điểm thực vật
Riềng là một loại cây thân thảo, sống nhiều năm, có thể cao lên đến 2 mét khi trưởng thành. Lá màu xanh, hình mũi mác, nhọn ở đầu, một số lá có hình tròn thuôn. Hoa riềng nở vào tháng 5 – tháng 8 và mọc trên đỉnh cây, tạo thành một cụm có hình dáng giống chiếc dùi, có màu trắng xanh.
Rễ riềng mọc ngang và phình lên thành củ với nhiều rễ con xung quanh. Khi còn non, củ riềng có màu đỏ nâu, còn khi già thì có màu vàng nhạt. Củ riềng chia thành nhiều đốt với kích thước không đều, bên ngoài có vảy bao phủ và có hương thơm nhẹ. Ruột của củ riềng có màu trắng hoặc vàng nhạt và chứa nhiều sợi xơ.
Cây riềng cho quả vào tháng 9 – 11. Quả của nó có hình dạng hạch và có hình tròn thuôn. Quả chín có màu nâu.
Phân bố
Cây riềng có nguồn gốc từ các tỉnh Quảng Đông, Vân Nam và Quảng Tây ở Trung Quốc. Ở Việt Nam, riềng có mặt ở khắp mọi nơi. Cây này phát triển mạnh ở những nơi có đất ẩm như bờ ao, bờ ruộng.
Bộ phận dùng
Dược liệu của riềng được sử dụng trong Đông y chủ yếu là củ riềng (thân rễ). Tuy nhiên, hạt và lá riềng cũng có thể được sử dụng nhưng ít phổ biến hơn.
Tác dụng và công dụng của riềng
-
Trong y học Đông y, riềng có tác dụng tiêu thực, trừ hàn, tiêu sưng, giảm đau, ôn trung. Nó có thể chữa khó tiêu, nôn ói, đau dạ dày, đau bụng do hàn, tiêu chảy, đau nhức xương khớp và nhiều bệnh khác.
-
Riềng cũng có tác dụng kháng viêm, sát trùng, thải độc và ngăn chặn gốc tự do theo nghiên cứu hiện đại. Nó cải thiện khả năng lưu thông tuần hoàn máu, kích thích tiêu hóa và giảm tiêu chảy. Ngoài ra, riềng còn có tác dụng phòng chống buồn nôn và nôn ói, ngăn ngừa thoái hóa não bộ, tăng cường chức năng nhận thức, ức chế hoạt động của TNF-alpha và làm vết bỏng da nhanh lành. Nó cũng được cho là ngăn ngừa ung thư, cải thiện hệ miễn dịch và tăng chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản ở đàn ông.
Bài thuốc chữa bệnh có riềng
Chữa tiêu hóa kém, ăn xong bị đau bụng, tiêu chảy
Lấy củ riềng bào mỏng, phơi khô, tán bột. Mỗi ngày 2 lần lấy 5g uống trước bữa ăn.
Điều trị đau bụng do nhiễm lạnh
Kết hợp 200g củ riềng với 80g hậu phác và 120g quế. Sấy khô tất cả các vị thuốc rồi đóng gói hoặc bảo quản trong hũ có nắp đậy, để nơi thoáng mát sử dụng dần. Hàng ngày lấy 12g hỗn hợp thuốc sắc với 200ml nước lấy 50ml uống. Dùng liên tục 2 – 4 ngày sẽ thấy tình trạng được cải thiện.
Lưu ý khi sử dụng riềng
- Dùng đúng liều lượng và thời gian được khuyến cáo.
- Phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú, những người bị chứng trào ngược dạ dày, và người có dị ứng với một trong các thành phần của riềng nên tránh sử dụng.
- Khi có vấn đề về sức khỏe, cần thăm khám và hỏi ý kiến thầy thuốc, bác sĩ trước khi sử dụng riềng.
Vì sự tôn trọng và chăm sóc cho sức khỏe của bạn, hãy đảm bảo tuân thủ đúng hướng dẫn và tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia trước khi sử dụng riềng để điều trị các vấn đề sức khỏe của bạn.
Hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn để biết thêm thông tin và tư vấn chính xác từ các chuyên gia y tế.
