Trong lĩnh vực Đông y, cây hà thủ ô được xem như “thần dược” với các tác dụng tuyệt vời như tăng cường sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và làm đẹp da tóc. Tuy nhiên, nhiều người không biết cách sử dụng đúng cách và thiếu hiểu biết về những điều cần lưu ý, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cây hà thủ ô, những điều cần tuân thủ khi sử dụng và các tác dụng phụ có thể xảy ra.
Giới thiệu về cây hà thủ ô
Cây hà thủ ô, còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như thủ ô, giao đằng, dạ hợp… là một loại cây dây leo sống lâu năm. Thân mềm, nhẵn, mọc xoắn vào nhau, rễ củ có hình giống củ khoai lang, lá hai mặt nhẵn, mặt trên sẫm bóng, mọc theo kiểu so le, hoa nhỏ màu trắng. Cây hà thủ ô thường có mùa hoa từ tháng 9 đến tháng 11 và mùa quả từ tháng 12 đến tháng 2.
Công dụng của hà thủ ô đối với sức khỏe
Theo y học cổ truyền, hà thủ ô tươi và khô đều có tác dụng giải độc, tiêu ung thủng, làm đẹp da, thông tiểu, chữa táo bón, chống viêm nhiễm và có thể kết hợp với một số vị thuốc khác để tăng hiệu quả. Hà thủ ô cũng giúp làm tóc đen lại cho những người bạc tóc sớm và cải thiện tình trạng rụng tóc. Ngoài ra, nó còn có tác dụng bổ máu, chữa thận suy, gan yếu, trị các trường hợp di mộng tinh, ngủ kém, tăng khả năng miễn dịch, giúp bảo vệ gan và cải thiện hoạt động của hệ thống các tuyến nội tiết. Hà thủ ô cũng có tác dụng kháng khuẩn, nhuận tràng, giải độc và giúp trẻ hóa da.
Những lưu ý và tác dụng phụ khi sử dụng cây hà thủ ô
Sử dụng hà thủ ô sống và chế
Hà thủ ô sống: là hà thủ ô tươi, chưa qua chế biến và có thể gây ra những tác dụng phụ như đau bụng, ỉa chảy hoặc say. Do đó, hà thủ ô sống thường chỉ được sử dụng để chữa táo bón, ung nhọt và sốt rét.
Hà thủ ô chế: là hà thủ ô đã qua chế biến sơ qua bằng cách ngâm nước vo gạo, chế biến cùng đậu đen, tẩm ép củ sinh địa, tẩm rượu, nước gừng, mật ong, cam thảo khô… Hà thủ ô chế thường được sử dụng để làm đen râu tóc. Tuy nhiên, khi sử dụng hà thủ ô, nên dùng các loại đã qua chế biến chứ không nên sử dụng hà thủ ô sống.
Hà thủ ô dễ gây tiêu chảy
Hà thủ ô đỏ có thể kích thích tiêu hóa và thông đại tiện. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hà thủ ô có thể gây ra rối loạn tiêu hoá, đặc biệt là đối với những người đang bị viêm đường tiêu hoá. Do đó, những người này nên hạn chế sử dụng hà thủ ô, đặc biệt là hà thủ ô sống chưa qua chế biến. Ngoài ra, khi sử dụng hà thủ ô cũng cần tránh ăn thực phẩm sống và thực phẩm tanh để giảm nguy cơ gây tiêu chảy.
Hà thủ ô gây tê bì chân tay và rối loạn điện giải
Củ hà thủ ô có thể gây rối loạn điện giải và làm giảm hấp thu kali. Khi cơ thể bị rối loạn điện giải, có thể gây ra cảm giác tê bì, rối loạn thần kinh và chân tay không thật. Rối loạn điện giải do sử dụng hà thủ ô không phổ biến, nhưng nhóm người có tiền sử bệnh viêm đa dây thần kinh có nguy cơ cao hơn. Khi sử dụng hà thủ ô và có xuất hiện các triệu chứng lạ, cần tham vấn ý kiến bác sĩ Đông y.
Những thực phẩm cần kiêng và lưu ý khác khi sử dụng hà thủ ô
Theo sách thuốc Đông y, cần kiêng cữ những thực phẩm như củ cải trắng, tỏi, hành, ớt, hạt tiêu, gừng khi sử dụng hà thủ ô. Các loại gia vị và thực phẩm này có thể ảnh hưởng tới chức năng bổ can, thận, bổ huyết của hà thủ ô đỏ. Ngoài ra, các người có huyết áp thấp, đường huyết thấp, viêm gan nên hạn chế sử dụng hà thủ ô để tránh gây nguy hại cho sức khỏe.
