3 bài văn mẫu Phản ánh về câu ca dao: ‘Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai’
Bài Mẫu Số 1: Nỗi Niềm Tấm Lụa Đào
Tấm lụa đào nằm giữa thị trấn, giữa cảnh hối hả của người mua và người bán. Liệu ai có đôi mắt nhạy bén để hiểu giá trị của tấm lụa đào. Phất phơ mà không biết hướng đi, giống như hoa trôi lang thang không rõ đích đến. Số phận đã đưa đẩy nữ nhi đến nơi này, nhưng họ lại không đủ sức lực, không thể tự quyết định hướng đi cho mình, và đêm nào họ cũng tự hỏi cuộc đời sẽ vào tay ai.
Thân phận của người phụ nữ trong thời kỳ phong kiến đã gánh chịu nhiều đau khổ và bất hạnh. Nàng Kiều gian truân, ngậm đắng nuốt cay, khóc thầm cho cuộc sống của mình. Vũ Nương chịu oan trái, phải nuốt nước mắt tìm kiếm cái chết. Và còn bao nhiêu, bao nhiêu bi kịch không biết đến. Đến nỗi câu chuyện về phụ nữ bị đối xử không công đã trở thành điều thông thường. Phụ nữ không có khả năng chống lại, hoặc sức mạnh đối kháng của họ đã suy giảm dần, suy giảm dần cho đến khi những lời buộc tội trở thành lời than thân đau lòng:
Dáng vẻ của thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ, biết vào bàn tay nào.
Lời than thân chứa đựng nước mắt và mảnh như sợi khói, lan tỏa trong không gian, giống như thân phận người phụ nữ vậy.
Ca dao là biểu tượng văn hóa dân gian thường thấy, tổng hợp nhiều tình cảm và cũng là lời than thân trách phận. Các tác giả dân gian có lẽ đã hiểu rõ nỗi đau đó, đồng cảm với thân phận người phụ nữ, vì vậy mà mở đầu ca dao bằng một lời xưng hô nhẹ nhàng, mềm mại: Thân em. Từ ‘thân’ gợi lên cảm giác nhỏ nhoi, yếu đuối; Người con gái khi giới thiệu mình cũng rụt rè, khiêm nhường thốt lên hai tiếng ‘thân em’. Thân phận của người phụ nữ được văn hóa đặc sắc hóa. Hồ Xuân Hương đồng cảm với phận bảy nổi ba chìm của thân em vừa trắng lại vừa tròn. Nguyễn Du thương xót thốt lên: đau đớn thay phận đàn bà và Tú Xương cũng thổn thức khi viết về bà Tú: lặn lội thân cò khi quãng vắng. Còn ca dao lại nói về đời người con gái qua hình ảnh tưởng tượng như tấm lụa đào. So sánh ở đây nhẹ nhàng và thanh thoát, thấm vào lòng người đọc, người nghe. Tấm lụa đào mang dáng vẻ đẹp, nhẹ nhàng như chính tâm hồn và phẩm chất người phụ nữ, lại là một thứ vật liệu mềm mỏng dùng để may mặc, trang trí thêm cho người hay khung ảnh. Có lẽ người phụ nữ trong cuộc sống cũng vậy, họ như một món trang sức, là bóng lặng lẽ, âm thầm đối diện với những bất công. Tấm lụa đào là hình ảnh so sánh thanh cao, thật mềm mại nhưng bọc bên trong là một nỗi niềm nặng trĩu. Vì vậy, câu tiếp theo là toàn bộ tâm trạng đau khổ vỡ òa:
Phất phơ giữa chợ, biết vào tay ai.
Tấm lụa đào nổi bật giữa chợ, giữa cuộc sống hối hả của kẻ bán và người mua. Liệu ai có đôi mắt nhạy bén để hiểu giá trị của tấm lụa đào? Từ sự phất phơ mà không hướng cố định, như bông hoa trôi nổi, không biết sẽ đưa mình đến đâu. Bị số phận đẩy đưa đến nơi này, người con gái lại yếu đuối, không thể tự quyết định hướng đi trong cuộc đời mình, để rồi đêm ngày tự hỏi tình yêu của mình sẽ thuộc về ai. Một gã Giám Sinh buôn bán sắc đẹp và mùi hương. Một Trương Sinh nghi ngờ, ích kỉ hay là một Kim Trọng lịch lãm, phong nhã? Họ biết rõ về số phận của mình như chiếc lụa mềm mại kia, nhưng không biết liệu có ai tri kỷ, chọn lựa cho họ không? Trong suốt cuộc đời, người phụ nữ xưa bị đẩy vào trạng thái thụ động, chỉ xoay quanh gia đình và con cái. Tấm lụa bay nhẹ nhàng trong gió, phó mặc bản thân cho đôi tay thô bạo. Bay vào ánh mắt uyển chuyển, phong nhã. Câu hỏi vô tình nhưng tinh tế, tạo nên cảm giác xót xa cho người đọc. Câu hỏi ấy có lẽ đã đeo bám suốt cuộc đời người con gái.
Toàn bộ câu ca dao là một lời than thở. Nó nảy sinh từ số phận cam chịu của người phụ nữ thời phong kiến. Không một tác giả nào trong số những người vô danh sáng tác câu ca dao có thể yên bình khi nghĩ về đứa con tinh thần của mình. Câu ca dao là kết quả của việc đọng lại những giọt nước mắt lăn trên trái tim. Mỗi từ, mỗi chữ trong câu ca dao làm hiện lên ý ngậm ngùi, là tiếng than thở của biết bao thân phận. Nước mắt đã rơi. Câu ca dao chính là trái tim của bao người, là tiếng than khóc của bao số phận!
Với sự so sánh linh hoạt và gần gũi với đời thực, câu ca dao tạo nên hình ảnh đầy cảm xúc. Như những đám mây đan xen cảm xúc con người, ôm trọn tâm trạng của những người phụ nữ, dần dần thấm vào từng ngóc ngách của tấm lụa đào phất phơ giữa chợ. Bao nhiêu bài thơ ca ngợi về tâm hồn của người phụ nữ đã được sáng tác và truyền đạt, nhưng mỗi câu đều mang sự liên kết, liên tưởng đến những điều nhỏ bé mỏng manh như nước, hạt mưa, miếng cau, trái bầu… Vì thế, câu ca dao đã mô tả tâm trạng của phần lớn giới nữ: người con gái mới bước vào tuổi trâm cài lược giắt đã lo lắng cho số phận của mình. Lo sợ cho hạnh phúc mong manh của mình. Tất cả tạo nên một dòng cảm xúc buồn không ngừng chảy từ người này sang người khác, từ thời kỳ này sang thời kỳ khác, tạo nên một âm thanh vang mãi trong không gian. Người phụ nữ thời phong kiến đã trải qua nhiều đau khổ, chấp nhận làm đẹp cho những người xung quanh. Số phận của họ như tấm lụa bay trong gió không biết sẽ hướng về đâu. Câu ca dao trong đề là lời than thân yếu ớt. Có lẽ người phụ nữ xưa cũng từng ước ao:
Ví dụ đây, phận trai được đổi đời.
Trong kho tàng ca dao truyền thống của chúng ta, phần nói về chủ đề than thân của người phụ nữ chiếm tỷ lệ lớn và đặc biệt là loại bài ngắn (hai câu lục bát hoặc bốn câu). Đây là một trong những lĩnh vực ca dao phong phú, đậm ý nghĩa xã hội và đồng thời là mảng ca dao giàu chất nhất. Những câu này thường mang đặc điểm của những mô típ truyền thống: ‘Em như…’ hoặc ‘Thân em…’. Dù có vẻ giống nhau khi đọc lướt qua, nhưng mỗi bài lại chứa đựng những nét độc đáo riêng, không lặp lại về cả nội dung và nghệ thuật sáng tác:
‘Thân em tựa tấm lụa đào
Phất phơ giữa thị trấn, tay nào đón lấy?’
Đây là nỗi băn khoăn của cô gái trẻ bước vào tuổi lấy chồng. Hình ảnh tấm lụa đào lộng lẫy trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp và sức sống tràn đầy của người con gái ở độ tuổi dậy thì, thể hiện sự tự tin và nhận thức rõ giá trị bản thân. Tấm lụa đào không phải là đồ trang sức được giữ trong nhà, mà lại mở bán giữa thị trấn: phất phơ giữa thị trấn. Cô gái cảm thấy như là đang đứng giữa thị trấn đông đúc. ‘Tay nào đón lấy’ không chỉ là lo sợ về việc ế, mà là lo ngại về người sẽ nắm giữ cuộc đời của mình như thế nào.
Cảm Nhận Về Câu Ca Dao: ‘Thân Em Như Tấm Lụa Đào Phất Phơ Giữa Chợ Biết Vào Tay Ai’
Thân phận của người phụ nữ trong thời kỳ phong kiến mang đầy gánh nặng thiệt thòi và đau buồn. Có nhiều biểu hiện rõ ràng về sự bất hạnh đó. Như nàng Kiều với số phận gian truân, lắm đắng cay, khóc thầm cho cuộc sống của mình. Hoặc Vũ Nương, chịu oan trái và chọn cách nuốt nước mắt tìm đến chết. Và còn bao nhiêu trường hợp, bao nhiêu khổ đau chưa được biết đến. Đến mức mà câu chuyện về người phụ nữ bị đối xử không công đã trở thành điều rất phổ biến. Phụ nữ, họ có thể không còn khả năng đấu tranh, hoặc sức mạnh phản kháng của họ đã suy giảm, suy giảm cho đến khi lời kêu than trở thành âm thanh buồn bã:
Thân em giống như dải lụa đào
Phất phơ giữa chợ, biết rơi vào tay ai.
Những lời than thân ấy, nghe có vẻ chứa đựng nước mắt và mảnh nhỏ như khói tỏa vào không gian, giống như thân phận của người phụ nữ.
Ca dao là một hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian rất phổ biến, chứa đựng nhiều cảm xúc và cũng là lời than thân trách nhiệm. Các tác giả dân gian có lẽ đã hiểu rõ nỗi đau đó, chia sẻ cảm thông với thân phận của người phụ nữ nên mở đầu câu dao là một lời xưng hô nhẹ nhàng, mềm mại; Thân em, từ thân gợi lên cảm giác nhỏ nhoi, yếu đuối. Người con gái khi giới thiệu mình cũng rụt rè, khiêm tốn thốt lên hai tiếng ‘thân em’. Thân phận của người phụ nữ đã được văn học chú ý đến. Hồ Xuân Hương đồng cảm với số phận bảy nổi ba chìm của thân em vừa trắng lại vừa tròn. Nguyễn Du thương xót thốt lên: đau đớn thay phận đàn bà và Tú Xương thổn thức khi viết về bà Tú: lặn lội thân cò khi quãng vắng. Còn ca dao lại nói về cuộc sống của người con gái qua hình ảnh tưởng tượng như dải lụa đào. So sánh ở đây nhẹ nhàng và thanh thoát, thấm vào lòng người đọc, người nghe. Dải lụa đào mang vẻ đẹp, nhẹ nhàng như chính tâm hồn và phẩm chất của người phụ nữ, là một vật liệu mềm mại dùng để trang trí thêm cho người hay khung cảnh. Có lẽ người phụ nữ trong quãng đời của mình cũng như thế, họ giống như một món trang sức, là bóng lặng lẽ, âm thầm đối mặt với những bất công. Dải lụa đào là hình ảnh so sánh cao quý, mềm mại nhưng ẩn sau đó là nỗi đau thương nặng nề. Vì vậy, câu tiếp theo là tất cả tâm trạng đau khổ vắt ra thành:
Bay nhẹ giữa chợ, tìm đường vào bàn tay nào?
Dải lụa đào lạc quan giữa thị trấn, trong hối hả của người mua bán. Có ai nhìn thấy giá trị của nó với đôi mắt biết xanh? Phất phơ mà không biết hướng, giống như bông hoa trôi nhẹ không biết đường về. Được đẩy đến thế, nhưng người phụ nữ vẫn yếu đuối, không đủ sức để quyết định hướng đi cho mình, và đêm ngày tự hỏi cuộc đời sẽ dành cho ai. Một Gã Giám Sinh buôn bán sắc đẹp. Một Trương Sinh đa nghi, ích kỉ hay là một Kim Trọng hào hoa phong nhã? Họ biết rõ về số phận của mình nhưng liệu mảnh lụa mềm mại ấy có được một người tri kỷ chọn lựa không? Trong suốt cuộc đời, người phụ nữ xưa bị đẩy vào thế thụ động, chỉ quanh quẩn trong gia đình và theo đuổi con cái. Dải lụa bay nhẹ trong gió, trông chờ gió đưa mình đến bàn tay nào đó thô bạo. Bay vào đôi mắt ấm áp, lịch lãm. Câu hỏi đặt ra là liệu nó sẽ vào tay ai, thật tinh tế và khéo léo, tạo cho người đọc một cảm giác xót xa. Câu hỏi ấy là niềm lo lắng của người con gái.
Toàn bộ câu ca dao là một lời than thở. Nó được sinh ra từ số phận chịu đựng của người phụ nữ thời phong kiến. Không một tác giả nào trong số những người vô danh sáng tác câu ca dao trên có thể yên tâm khi nghĩ về đứa con tinh thần của mình. Câu ca dao là kết quả của việc đóng lại những giọt nước mắt quay ngược vào lòng. Mỗi từ, mỗi chữ trong câu ca dao đều toát lên ý ngậm ngùi. Nước mắt đã chảy. Câu ca dao là tiếng lòng của bao nhiêu người, là tiếng than van của bao nhiêu thân phận!
Với cách so sánh linh hoạt và gần gũi với cuộc sống, câu ca dao đã tạo ra một hình ảnh đầy cảm xúc. Như những đám mây vương lên, quấn lấy cảm xúc của con người, ôm trọn tâm trạng của những người phụ nữ để rồi dần dần lan tỏa vào từng ngóc ngách của dải lụa đào đang phất phơ giữa chợ. Bao nhiêu câu hát than thân của người phụ nữ được sáng tác và truyền bá, nhưng câu nào cũng có liên tưởng đến những điều nhỏ bé mỏng manh như nước, hạt mưa, miếng cau, trái bầu… Câu ca dao lột tả tâm trạng của phần lớn giới nữ: những thiếu nữ mới đến tuổi trâm cài lược đã lo lắng cho số phận của mình. Lo sợ cho hạnh phúc mong manh của bản thân. Tất cả tạo nên một dòng cảm xúc buồn thương không ngừng chảy từ người này sang người khác, từ đời này sang đời khác, âm vang mãi trong không gian. Người phụ nữ thời phong kiến đã trải qua nhiều đau khổ, hy sinh vẻ đẹp của mình để làm đẹp cho người xung quanh. Số phận của họ như tấm vải lụa bay trong gió, không biết sẽ về đâu. Câu ca dao trong đề là lời than thân yếu ớt. Phải chăng người phụ nữ xưa cũng từng ao ước:
Ví đây, đổi phận làm chàng trai được.
Những ước mơ đó còn tồn tại bao lâu, hay lại phải trở về với những lời than thân bất lực?
Bên cạnh Cảm nhận về câu ca dao: ‘Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai’, hãy khám phá thêm những nội dung như Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh kí để củng cố kiến thức về văn học.
Đọc thêm: lrc-hueuni.edu.vn
